Η ταινία «Οι Άθικτοι» βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και η όλη ιστορία εκτυλίσσεται στη Γαλλία. Ο Ντρις (Driss), ένας νέος Αφρικανικής καταγωγής, με ιστορικό παραβατικής συμπεριφοράς, μένει σε γκέτο και ψάχνει τρόπους να εξασφαλίσει τα απαραίτητα έγγραφα για να λάβει κρατικό επίδομα ανεργίας, με το οποίο και ζει. Από την άλλη ο Φελίπ (Philippe), είναι ένας εκατομμυριούχος μεσήλικας, ο οποίος ζει στην έπαυλή του σε μια ακριβή περιοχή. Ο Φελίπ, Γαλλικής καταγωγής, έμεινε τετραπληγικός μετά από ατύχημα που είχε και από τότε τον φροντίζει το προσωπικό που έχει συνεχώς στο σπίτι. Μαζί του, πέραν του προσωπικού, μένει και η θετή έφηβη κόρη του. Ο Φελίπ, έχασε τη σύζυγό του χωρίς να αποκτήσουν δικά τους παιδιά.
Ανάλυση Ταινίας...
Η Πρώτη Επαφή.
Ο Ντρις είναι υποψήφιος για τη θέση φροντιστή που ψάχνει ο Φελίπ. Κάθεται φανερά ανυπόμονος σε ένα χώρο όπου βρίσκονται όλοι οι υποψήφιοι. Με μια πρώτη ματιά ξεχωρίζει εύκολα από τους άλλους καθώς φοράει απλά καθημερινά ρούχα (φόρμες), τα οποία δεν αρμόζουν στη περίσταση, ενώ οι υπόλοιποι υποψήφιοι φοράνε κοστούμια. Οι προσωπικές αξίες φαίνεται να μην δίνουν σημασία σε τέτοια μικροαστικά θέματα ένδυσης ή είναι η απλή αντίδρασή του προς την εξουσία και την άρχουσα τάξη των αποικιοκρατών Γάλλων. Επίσης, είναι ο μοναδικός άνθρωπος μέσα στην έπαυλη που δεν είναι λευκός.
Μέσα στο γραφείο, ο Φελίπ και η βοηθός του Μαγκιάλ, φαίνεται να μην ενθουσιάζονται από τους μέχρι τώρα ψυχρούς υποψήφιους για τη σημαντική θέση της φροντίδας του τετραπληγικού πρωταγωνιστή μας. Οι περισσότεροι φροντιστές δεν κοιτάνε καθόλου τον Φελίπ και περιορίζονται στη τυπική συζήτηση της συνέντευξης με την Μαγκιάλ. Δείχνουν να έχουν χαμηλά επίπεδα ευαισθησίας.
Ο Ντρις, ανυπόμονος και χωρίς κάποια φιλοδοξία για να προσληφθεί, εισβάλει με αγένεια στο γραφείο του Φελίπ και ζητάει απλά μια υπογραφή από τον Φελίπ σε ένα χαρτί που γράφει ότι πέρασε από συνέντευξη χωρίς όμως να προσληφθεί, έτσι ώστε να λάβει το κρατικό επίδομα ανεργίας που τον συντηρεί.
Φαίνεται ο Ντρις να βρίσκεται στο τρίτο και τέταρτο στάδιο πολιτισμικής ταυτότητας, όπως περιγράφει ο Jackson και οι συνεργάτες του (όπου αναφέρεται Κλεφτάρας, 2009). Πιο συγκεκριμένα, το στάδιο της «Αντίστασης και αναγνώρισης» και «Επαναπροσδιορισμού και προβληματισμού» όπου το άτομο αναγνωρίζει ότι η καταγωγή είναι από μόνη της μια ταυτότητα. Ο Ντρις συνειδητοποιεί τι πέρασαν οι Αφρικανοί από τους αποικιοκράτες Γάλλους και φαίνεται να υπάρχει μια ενεργητική αντίδραση προς την άρχουσα τάξη, στην οποία επιδεικνύει ότι δεν του είναι καν σημαντική.
Σε μια έντονη στιχομυθία που ακολουθεί, ο Ντρις, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους υποψήφιους, δεν συμπεριφέρεται στον Φελίπ όπως συμπεριφέρονταν όλοι οι προηγούμενοι υποψήφιοι. Δεν φαίνεται να απευθύνεται με ψυχρό τρόπο προς το πρόσωπό του αλλά ούτε ο λόγος του έχει σημάδια οίκτου για τη κατάστασή του. Του απευθύνει τον λόγο όπως ακριβώς μιλάει και στους υπόλοιπους και σχεδόν αγνοεί το γεγονός ότι κάθεται σε ένα αναπηρικό αμαξίδιο. Η συμπεριφορά αυτή δεν εμπεριέχει στοιχεία πολιτισμικού ρατσισμού όπως περιγράφουν Tainter, Compisi, & Richards (όπου αναφέρεται Κλεφτάρας, 2009). Απλά συνομιλούσε όπως με όλους.
Η σπάνια και διαφορετική συμπεριφορά που λαμβάνει ο Φελίπ, φαίνεται να του κινεί το ενδιαφέρον και του ζητάει να ξεκινήσει δοκιμαστικά να εργάζεται ως φροντιστής του, κάτι που ο Ντρις δεν σκέφτηκε εξ αρχής.
Η ζωή του Φελίπ.
Ο Φελίπ ζει με το προσωπικό και τη θετή του κόρη στην έπαυλή του. Έχει μεγάλη περιουσία για να μπορεί να έχει ένα υψηλό επίπεδο ζωής. Στη φάση που διαδραματίζονται τα γεγονότα της ταινίας, φαίνεται να έχει προσαρμοστεί (στο βαθμό που γίνεται – αποδοχή της πραγματικότητας) στη νέα σωματική του κατάσταση. Η οικονομική ευρωστία δείχνει να βοήθησε σε μεγάλο βαθμό την προσαρμογή του καθώς έχει προβεί σε όλες τις απαραίτητες περιβαλλοντικές προσαρμογές για να γίνει η ζωή του ευκολότερη.
Η ζωή του Ντρις.
Η ζωή του Ντρις δεν είναι αρμονική. Μένει στο γκέτο μέσα σε δύσκολες κοινοβιακές συνθήκες και προσπαθεί να βοηθήσει τον μικρό αδερφό του που έχει μπλέξει με συμμορίες Αφρικανών. Ο ίδιος είναι υιοθετημένος.
Μέσα από τον τρόπο επικοινωνεί με την μητέρα του, φαίνεται ότι την σέβεται (όπως εξάλλου γίνεται στις περισσότερες χώρες της Αφρικής) και της χαρίζει ένα πανάκριβο διακοσμητικό αυγό (Φαμπερζέ), το οποίο όμως είχε κλέψει από το σπίτι του Φελίπ, όταν πήγε για συνέντευξη. Ο ίδιος έλειπε έξι μήνες από το σπίτι. Η μητέρα του, μη αντέχοντας τη γενικότερη πορεία του Ντρις, τον διώχνει από το σπίτι.
Ο Ντρις ως Φροντιστής του Φελίπ.
Ο Ντρις μη έχοντας πλέον επιλογή, όντας άστεγος, αποφασίζει να δεχτεί την πρόταση εργασίας που το προσφέρουν προσωρινά και να μετακομίσει στην έπαυλη του Φελίπ.
Εκεί του προσφέρεται ένα ιδιωτικό πολυτελές δωμάτιο με προσωπικό μπάνιο. Ενθουσιασμένος από την πρωτόγνωρη χλιδή, ο νεαρός φαίνεται να απολαμβάνει την πρώτη επαφή με το νέο χώρο εργασίας. Όλα πλέον του φαίνονται καινούρια και αλλόκοτα. Επίσης, πάντα χαμογελαστός και καλοδιάθετος δεν χάνει στιγμή να φλερτάρει την Μαγκιάλ (βοηθό του Φελίπ), ξεχνώντας γρήγορα τα επαγγελματικά του καθήκοντα που μόλις έχει αναλάβει. Η παρορμητικότητα που χαρακτηρίζει τον Ντρις είναι ένα στοιχείο το οποίο θα βοηθήσει ιδιαίτερα την πορεία της σχέσης του με τον Φελίπ.
Τα υπόλοιπα μέλη του προσωπικού αναλαμβάνουν την εκπαίδευση του Ντρις. Η θέση που αναλαμβάνει έχει τρομερές ευθύνες, καθώς ουσιαστικά θα είναι ο άνθρωπος που θα κάνει τα πάντα για να κρατήσει τον Φελίπ στη ζωή. Ντύσιμο, πλύσιμο, τάισμα, μετακινήσεις κ.ο.κ.
Από την πρώτη μέρα εκπαίδευσης ο Ντρις προβάλει σθεναρή αντίσταση στο να φορέσει ένα εσωτερικό εφαρμοστό παντελόνι στον Φελίπ, καθώς θεωρεί ότι «καλσόν» πρέπει να φοράνε μόνο οι γυναίκες. Αν και ο αυθορμητισμός του παρουσιάζεται με χιούμορ, μας γίνεται αντιληπτό ότι οι δύο πρωταγωνιστές είναι από δύο «διαφορετικούς κόσμους». Δείχνει να έχει πλήρη άγνοια γύρω από ιατρικά θέματα αλλά και κατόπιν επεξήγησης φαίνεται να διακατέχεται από άκαμπτα στερεότυπα. Για παράδειγμα, ακόμα μεγαλύτερη είναι η αντίδρασή του όταν του προτείνουν να βοηθήσει τον Φελίπ κατά την εγκόπριση, δείχνοντας του τα ειδικά γάντια μίας χρήσης. Σε αυτή την κωμική (κωμικοτραγική) σκηνή, ο Φελίπ υποδεικνύει στους βοηθούς του ότι ο Ντρις δεν είναι έτοιμος ακόμα να κάνει τέτοιο.
Τα στερεότυπα κατά τον Lippmann (1922), αποτελούν μια γενίκευση που κατασκευάζουμε και την αποδίδουμε σε όλα τα μέλη μιας κοινωνικής ομάδας και δρουν πάντα μεροληπτικά. Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση του Ντρις, καθώς όλα τα γνωστικά σχήματα επηρεάζουν τις πληροφορίες που δεχόμαστε από το περιβάλλον, οργανώνονται και καθοδηγούν τη σκέψη προς συγκεκριμένες εκδοχές. Το περιεχόμενο των γνωστικών σχημάτων, στη συγκεκριμένη περίπτωση καθώς και σε άλλες σκηνές μέσα στη ταινία, φαίνεται να αντλείται από το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο ζει ο Ντρις και οι κοινωνικές συνέπειες μπορεί να είναι μεγάλες και καθοριστικές καθώς τα σχήματα αυτά έχουν πάντα μια αξιολογική διάσταση (Δραγώνα, 2007). Η ευαισθητοποίηση του Ντρις γύρω από την αναπηρία, θα τον βοηθήσουν να διαμορφώσει τα υπάρχοντα γνωστικά σχήματα και να απαλλαχτεί από τα άκαμπτα στερεότυπα.
Πέραν της νεανικής του αφέλειας και της χαμηλής μόρφωσης που έχει, ο Ντρις, δείχνει να μη γνωρίζει τίποτα από τετραπληγία. Σε ένα ατύχημα με καυτό τσάι συνειδητοποιεί ότι ο Φελίπ δεν αισθάνεται κανένα πόνο στα άκρα του. Ως σκανδαλιάρης, χωρίς στοιχεία κακής πρόθεσης, διασκεδάζει πολύ με αυτή του την ανακάλυψη και συνεχίζει να ρίχνει καυτό νερό, στο πόδι του Φελίπ, όταν αυτός κάνει πως κοιμάται. Ο Γάλλος δεν δείχνει να ενοχλείται με τη συμπεριφορά του Ντρις, αλλά αντιθέτως απολαμβάνει την ειλικρίνεια και την αυθεντικότητα που έχει.
Η αυθεντικότητα του Ντρις και η έντονη προσωπικότητά του είναι αυτή που φαίνεται σιγά-σιγά να γεμίζει χαρά τον Φελίπ. Σε μια σκηνή όπου πρόκειται να μετακινηθούν εκτός έπαυλης, ο Ντρις αρνείται να βάλει τον Φελίπ σε ειδικό αυτοκίνητο για εύκολη μεταφορά τροχοκαθίσματος και τον βάζει σε ένα από τα πολυτελή αυτοκίνητα που είναι σταθμευμένα στην αυλή του σπιτιού (Maserati). Τέτοιες καταστάσεις κάνουν τον Φελίπ να νιώθει πάλι φυσιολογικός άνθρωπος, χωρίς να φέρει το στίγμα της δυσλειτουργίας του.
Όπως αναφέρουν οι Hohenshil & Hume (όπου αναφέρεται Κλεφτάρας, 2009) η άποψη της «ισοτιμίας-ισότητας» είναι η οπτική γωνία με την οποία βλέπει και αντιλαμβάνεται τα άτομα με δυσλειτουργίες ο Ντρις, καθώς θεωρεί ότι ο Φελίπ πρέπει να έχει, σε κάθε τι που κάνει, τις ίδιες απολαύσεις που έχει κάθε άτομο χωρίς δυσλειτουργία.
Κατά την έξοδό τους από την πύλη της έπαυλης, ένα αυτοκίνητο είναι σταθμευμένο μπλοκάροντας την δίοδο. Ο Ντρις, χωρίς να ξεχνάει της καταβολές και τους τρόπους επίλυσης των διαφορών που είχαν στο γκέτο, κατεβαίνει γρήγορα από το αυτοκίνητο, αρπάζει τον οδηγό και κολάει το πρόσωπό του στην διπλανή πινακίδα που αναγράφει ότι απαγορεύεται η στάθμευση στο συγκεκριμένο χώρο και έτσι δίνει γρήγορη λύση στο πρόβλημα.
Η γενικότερη αίσθηση που έχουμε βλέποντας την αλληλεπίδρασή τους, είναι ότι ο Ντρις δεν θέλει να συμπεριφέρεται στον Φελίπ με κάποιο ιδιαίτερο τρόπο εξαιτίας της αναπηρίας του. Ίσως καλύτερα να πω ότι δεν αντιλαμβάνεται καν την αναπηρία ως ειδοποιό διαφορά. Δείχνει η δυσλειτουργία που έχει ο Φελίπ να μην επηρεάζει τον τρόπο που θα συμπεριφερθεί και αυτό είναι κάτι που αναζωογονεί τον Φελίπ. Για παράδειγμα, ακόμα και όταν ο Φελίπ έχει ανάγκη για να φάει ένα σοκολατάκι, ο Ντρις κάνοντας σχεδόν παιδιάστικο χιούμορ, αρνείται να του προσφέρει και ο χιουμοριστικός όρος που θέτει για να του προσφέρει είναι «να σηκωθεί στα πόδια για να πάρει γλυκό». Όλη αυτή η αθώα προσέγγιση του Ντρις κάνει τον Φελίπ να νιώθει άνθρωπος που του συμπεριφέρονται όπως θα σε συμπεριφέρονταν στον οποιοδήποτε.
Η Τέχνη.
Ο Φελίπ, σε μια έκθεση τέχνης σκέφτεται να αγοράσει έναν πανάκριβο πίνακα. Ο Ντρις από την πλευρά του φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται τι ακριβώς βλέπει ο Φελίπ πάνω σε ένα καμβά με μπογιές, ούτε γιατί ετοιμάζεται να δώσει χιλιάδες ευρώ για ένα πίνακα και προτείνει να πάνε σε ένα πολυκατάστημα να αγοράσουν αντίστοιχους πίνακες. Τελικά ο Φελίπ αγοράζει τον ακριβό πίνακα αφήνοντας αποσβολωμένο τον Ντρίς.
Σε μια επίσκεψη τους στην όπερα του Παρισιού, ο Ντρις φαίνεται να ξεκαρδίζεται βλέποντας για πρώτη φορά στη ζωή του μιούζικαλ. Ο ίδιος δεν είχε ποτέ στο παρελθόν επαφή με τέτοιες τέχνες και του φαίνονται όλα τρομερά αστεία. Διασκεδάζει κάνοντας φασαρία στην όπερα, ενώ οι διπλανοί φαίνεται να ενοχλούνται. Ο ίδιος φαίνεται να μην μπορεί να αντιληφθεί την αξία της συγκεκριμένης τέχνης αλλά ούτε και την αρμόζουσα συμπεριφορά σε τέτοιους χώρους. Ο Φελίπ όπως πάντα απολαμβάνει το χιούμορ και την αθωότητα του Ντρις.
Ο Δικηγόρος και οι Συνεργάτες.
Η πλοκή της ταινίας συνεχώς μας θυμίζει τη διαφορετικότητα των δύο πρωταγωνιστών. Ο δικηγόρος και καλός φίλος του Φελίπ προτείνει, από ενδιαφέρον, να διώξει τον Ντρις. Τον θεωρεί επικίνδυνο και παράξενο παρ’ ότι δεν τον γνωρίζει. Ο δικηγόρος φαίνεται να διακατέχεται από φυλετικά στερεότυπα και να μην μπορεί να αντιληφθεί την αξία της επαφής των δύο.
Φαίνεται ότι τα στερεότυπα (γνωστικά σχήματα) που έχει ο δικηγόρος του Φελίπ, έχουν πολιτισμικό περιεχόμενο (Δραγώνας, 2007). Όπως και στην περίπτωση του Ντρις, είναι σημαντικό το άτομο να ευαισθητοποιείται και να εκτίθεται σε ερεθίσματα που σχετίζονται με αυτά τα σχήματα.
Από την άλλη πλευρά τα υπόλοιπα μέλη του προσωπικού της έπαυλης που εκτίθενται συνέχεια σε αυτά τα ερεθίσματα, συμπαθούν τον Ντρις. Μιλάει με χιούμορ και αμεσότητα και εύκολα αποκτά οικειότητα με τους συνεργάτες του. Φαίνεται ότι όσοι γνωρίζουν τον Ντρις δεν διακατέχονται από στερεότυπα ή πλέον αυτά τα στερεότυπα έχουν απαλειφθεί βλέποντας ότι η μόνη διαφορά που έχουν μαζί του είναι το χρώμα του δέρματος ή οι πολιτισμικές τους καταβολές.
Η Ελεονώρ.
Ο Φελίπ αλληλογραφεί με μια κοπέλα που την λένε Ελεονώρ. Ο ίδιος φαίνεται να έχει μια ποιητική διάσταση στον τρόπο που εκφράζεται και ο Ντρις χλευάζει αυτό το είδος φλερταρίσματος. Ο Ντρις προσπαθεί να τον πείσει ότι αυτός ο τρόπος δεν είναι ο κατάλληλος για να κατακτήσει μια γυναίκα. Προτείνει, λοιπόν, να στείλει μια φωτογραφία και να συνομιλήσει τηλεφωνικώς μαζί της. Παρ’ ότι δέχεται ο Φελίπ να στείλει μια φωτογραφία του, τελευταία στιγμή αποφασίζει, μυστικά από τον Ντρις ο οποίος θα κατέκρινε αυτή τη κίνηση, να στείλει μια φωτογραφία πριν το ατύχημα. Φαίνεται ότι ο ίδιος δυσκολεύεται να πιστέψει ότι θα μπορέσει να προσεγγίσει μία γυναίκα ως τετραπληγικός. Ο τρόπος επικοινωνίας του δείχνει και μια άμυνα, προσπαθώντας να κρατήσει αποστάσεις ασφαλείας από μια πιθανή πρόκληση άγχους.
Ο Ντρις απαυδισμένος από τις «τεχνικές» του Φελίπ, αποφασίζει να καλέσει τηλεφωνικά την Ελεονώρ χωρίς την έγκριση του Φελίπ και να τον εξαναγκάσει σε συνομιλία. Ο Φελίπ έχοντας φανερή ανασφάλεια στο θέμα της Ελεονώρ δείχνει να έχει τρομερή ένταση προσωρινά η οποία σιγά-σιγά φεύγει συνομιλώντας μαζί της έστω και υποχρεωτικά. Από εκείνη τη στιγμή ένα ασύρματο καλώδιο συνομιλίας είναι συνέχεια μαζί του για να συζητάει αρκετές ώρες στο τηλέφωνο με την Ελεονώρ. Φαίνεται ότι για άλλη μια φορά επωφελήθηκε από την άναρχη συμπεριφορά του Ντρις, ο οποίος θέλει μόνο το καλό του.
Ο Φελίπ μετά από λίγο καιρό αποφασίζει να συναντήσει την Ελεονώρ και ορίζει συνάντηση μαζί της. Φανερά αγχωμένος από την επικείμενη συνάντηση, ο Φελίπ δεν μπορεί να αποφασίσει τι πρέπει να φορέσει σε αυτό το πρώτο ραντεβού. Νιώθει μεγάλη ανασφάλεια για αυτή τη συνάντηση καθώς σκέφτεται ότι υπάρχουν αρκετές πιθανότητες να τον απορρίψει. Αν και αρχικά πάει στο χώρο της συνάντησης αρκετά νωρίτερα, μη μπορώντας να διαχειριστεί αυτό το άγχος, φεύγει χωρίς να ειδοποιήσει καν την Ελεονώρ.
Φαίνεται η αυτοαντίληψη που έχει ο Φελίπ για την εικόνα του σώματος του, τον επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό στο επίπεδο της ερωτικής προσέγγισης. Δείχνει να μην μπορεί να συμβιβαστεί ακόμα με αυτό το κομμάτι του εαυτού του. Του δημιουργεί μεγάλο άγχος και έτσι αποφεύγει την επαφή με το δυσάρεστο συναίσθημα που μπορεί να επιφέρει μια πιθανή απόρριψη.
Η Πολυπολιτισμική Αγκαλιά.
Ο Ντρις προσφέρει στον Φελίπ κάνναβη σε κάποιες φάσεις που είναι πεσμένος ψυχολογικά. Αρχικά ο Φελίπ έδειξε να αντιστέκεται σε αυτή τη συμπεριφορά-κουλτούρα, αλλά γρήγορα έδειξε να ανακουφίζεται από τη χρήση της κάνναβης. Η προσφορά κάνναβης είναι άλλη μία συμπεριφορά όπου ο Φελίπ αντιμετωπίζεται ως ίσος συνάνθρωπος από τον Ντρις και όχι ως «ανάπηρος εργοδότης». Οι κινήσεις του Ντρις έχουν ξεκάθαρο στόχο πλέον στο να βοηθάνε και να ανακουφίζουν τον Φελίπ από τις σωματικές και ψυχολογικές δυσκολίες του.
Από την άλλη ο Ντρις αποφασίζει ότι θέλει να αρχίσει να ζωγραφίζει και να πουλάει πίνακες. Αρχίζει να πετάει μπογιές σε καμβά. Φαίνεται ότι δεν θέλει απλά να πουλήσει έναν πίνακα αλλά προσπαθεί να εμπνευστεί για να δημιουργήσει. Ακούει μουσική και χορεύει προσπαθώντας να πετύχει το αποτέλεσμα που θέλει. Υιοθετεί ένα νέο χόμπι, αν και φαίνεται να έχει την φιλοδοξία να βγάλει και χρήματα από αυτή τη νέα ενασχόλησή του. (Τελικά ο πίνακας πωλείται για αρκετές χιλιάδες ευρώ, αποκρύπτοντας όμως τα πραγματικά στοιχεία του ζωγράφου μας. Στο σημείο αυτό η ταινία σατιρίζει εν μέρη τον τρόπο που οι κριτικοί τέχνης αξιολογούν τα έργα που βλέπουν ανάλογα με την καταγωγή και το επίπεδο του καλλιτέχνη, αλλά και τους αγοραστές πανάκριβων έργων τέχνης.)
Πλέον, ο νεαρός έχει συνηθίσει όλες τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις. Δεν έχει κανένα πρόβλημα στο να φορέσει το εφαρμοστώ εσωτερικό παντελόνι (κολάν) στον Φελίπ και δεν σκέφτεται καν ότι είναι «γυναικείο καλσόν» ή στο να φορέσει ο ίδιος «τα ειδικά γάντια μίας χρήσης», ξεπερνώντας προηγούμενα στερεότυπα. Βοηθάει με σεβασμό και ιδιαίτερη εκτίμηση τον Φελίπ και γνωρίζει όλα όσα πρέπει για τη σωστή φροντίδα του.
Στον πορεία, ο ευρηματικός τρόπος σκέψεις του, αποφασίζει ότι το τροχοκάθισμα του Φελίπ χρειάζεται τροποποίηση και έτσι πηγαίνοντας σε ένα τεχνικό, ενισχύουν τον μηχανισμό του αμαξιδίου, ούτως ώστε να πιάνει μεγαλύτερες ταχύτητες για να είναι πιο διασκεδαστικό για όλους. Ο Φελίπ δέχεται αυτή την παρέμβαση και διασκεδάζει επίσης με το νέο «παιχνίδι» του Ντρις. Όχι μόνο συμβιβάζεται με τις νεανικές τρέλες του Ντρις αλλά πλέον αποκτά και ένα σκουλαρίκι στο αυτί του, σπάζοντας σιγά-σιγά τη σοβαροφάνεια που υποθετικά πρέπει να έχει ένας εκατομμυριούχος που ζει σε μια καλή αστική περιοχή.
Σε μια άλλη σκηνή παρουσιάζονται τα πληκτικά γενέθλια του Φελίπ, ο οποίος παριστάνει ότι εκπλήσσεται κάθε χρόνο από την σύναξη των συγγενών. Στη γενέθλια δεξίωση ακούνε όλοι παραταγμένοι και καθήμενοι ζωντανή κλασική μουσική. Η ηρεμία και η πλήξη που αποπνέει η ατμόσφαιρα δεν θυμίζει σε καμία περίπτωση κάποια γιορτινή συνάθροιση. Ο Φελίπ προσπαθεί να μάθει γνωστά κλασικά κομμάτια στον Ντρις, ο οποίος διακωμωδεί το συγκεκριμένο είδος μουσικής. Θεωρεί ότι «δεν είναι μουσική αν δεν χορέψει» και βάζει ο ίδιος στα ηχεία τα χορευτικά κομμάτια που γνωρίζει, προσφέροντας παράλληλα χορευτικές φιγούρες. Γρήγορα θα ανταποκριθούν και οι υπόλοιποι παρευρισκόμενοι, χορεύοντας και αφήνοντας προσωρινά την καθωσπρεπίστικη συντηρητική συμπεριφορά. Ο Φελίπ πλέον χαίρεται βλέποντας όλους τους άλλους να χορεύουν και να διασκεδάζουν στα γενέθλιά του.
Ο Ντρις γέλασε όταν ο Φελίπ του αποκάλυψε ότι ερεθίζεται σεξουαλικά μέσω των λοβών του αυτιού, καθώς του φάνηκε εντελώς παράλογο και απόκοσμο. Εξηγώντας του την κατάσταση αυτή αντιλήφθηκε την ιδιαιτερότητα αυτή. Αυτό φαίνεται και σε μια σκηνή όπου σε στιγμές «εφηβικής» χαλάρωσης που έχουν οι δυο τους, με γυναίκες επί πληρωμή, προτρέπει με σοβαρότητα την γυναίκα που συνοδεύει τον Φελίπ, να μην τον χαϊδεύει σε άλλα μέρη του σώματος, πέραν των λοβών των αυτιών του. Ο Φελίπ χαμογέλασε και ικανοποιήθηκε από την πράξη του ντόμπρου Ντρις, βγάζοντάς τον από τη δύσκολη θέση και απολαμβάνοντας εν τέλει την επαφή που είχε με την κοπέλα.
Σε μια άλλη διάσταση, κατά την έξοδο του Ντρις από την πύλη της έπαυλης, ένα αυτοκίνητο πάλι κλείνει την δίοδο. Αυτή τη φορά ο Ντρις με πιο ευγενικό αλλά ξεκάθαρο τρόπο συμβουλεύει τον απερίσκεπτο οδηγό και λύνει εκ νέου το πρόβλημα ακολουθώντας μια πολιτισμικά προσαρμοσμένη στρατηγική.
Με την πάροδο του χρόνου φαίνεται ότι ο Ντις άλλαξε στάδιο πολιτισμικής ταυτότητας. Όπως περιγράφει ο Jackson (όπου αναφέρεται Κλεφτάρας, 2009) το στάδιο «Πολύπλευρης εσωτερίκευσης», ο Ντρις είναι περήφανος για την καταγωγή του αλλά πλέον είναι πολιτισμικά ενήμερος για τους άλλους, μέσα από την καθημερινή επαφή του, αναγνωρίζοντας παράλληλα τις αξιόλογες πλευρές τους. Φαίνεται λοιπόν ότι οι δυο «ανταλλάζουν» στοιχεία από τις προσωπικότητές του οι οποίες αν και διαφορετικές διακατέχονται από πολυπολιτισμική ευαισθησία.
Ο Αποχωρισμός.
Δύσκολες συγκυρίες στην οικογένεια του Ντρις, φαίνεται να τον υποχρεώνουν να φύγει από την έπαυλη και να αφήσει την δουλειά. Σε φιλικές συζητήσεις που έχει με τον Φελίπ, αποκαλύπτει ποια είναι η κατάσταση στο σπίτι και ότι χρειάζεται να βοηθήσει τον έφηβο αδερφό του για να ξεμπλέξει από τις συμμορίες. Ο Ντρις τότε έρχεται πάλι σε επαφή με την μητέρα του και προσπαθεί να βάλει σε τάξη την άτακτη κατάσταση στο σπίτι.
Ο Φελίπ θα δεχτεί σοβαρό πλήγμα από την φυγή του καλού του συνεργάτη και πλέον καλύτερού του φίλου, Ντρις. Οι νέοι φροντιστές των αντιμετωπίζουν πάλι όπως παλιά (ως «ανάπηρο»). Δεν μπορεί να έχει ουσιαστική επικοινωνία με αυτούς τους ανθρώπους και δείχνουν να μην αντιλαμβάνονται τις πραγματικές του ανάγκες, παρά μόνο στέκονται στη πρακτική βοήθεια που του προσφέρουν, εν αντιθέσει με τον Ντρις. Οι άνθρωποι αυτοί φαίνεται να μην έχουν κάποια ψυχολογική εκπαίδευση, η οποία είναι απαραίτητη σε τέτοιες εργασιακές συνθήκες ή δεν έχουν την ανάλογη ευαισθησία που απαιτούν αυτές οι ιδιαίτερες καταστάσεις.
Όταν προκύπτουν προβλήματα οι νέοι συνεργάτες δεν μπορούν να τα λύσουν και δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο την ήδη βεβαρημένη ψυχολογική κατάσταση του Φελίπ. Ο ίδιος αρχίζει και δείχνει καταθλιπτικά σημάδια (δεν ξυρίζεται, δεν ασχολείται με την υγιεινή και την εμφάνισή του). Οι κρίσεις πανικού είναι πιο συχνές και κανένας δεν μπορεί να τον βοηθήσει όπως ο Ντρις (που τον πήγαινε βόλτα με το αυτοκίνητο ή του πρόσφερε κάνναβη για να τον ηρεμήσει).
Σε αυτή τη φάση ο Φελίπ φαίνεται να επιστρέφει σε προηγούμενο στάδιο προσαρμογής της αναπηρίας του και να δείχνει ένα επιθετικό πρόσωπο στους γύρω του, χωρίς όμως η συμπεριφορά του να είναι χειριστική.
Η κακή πορεία του Φελίπ ανησύχησε του μόνιμους συνεργάτες (και φίλους) του. Έτσι αποφασίζουν να καλέσουν εκ νέου τον Ντρις για να βοηθήσει και να βελτιώσει την κακή ψυχολογική κατάσταση του Φελίπ.
Ο Ντρις βλέποντας τον «πεσμένο» Φελίπ, προσπαθεί να βοηθήσει άμεσα. Μια ριψοκίνδυνη βόλτα με το αυτοκίνητο και μια αστυνομική καταδίωξη δίνουν για ακόμα μια φορά μία νέα αίσθηση ζωντάνιας στον Φελίπ. Από κει και πέρα ο Ντρις γνωρίζει καλά τι πρέπει να κάνει για να γίνει πάλι χαρούμενος ο Φελίπ.
Το Φινάλε.
Ο Ντρις πηγαίνει τον Φελίπ σε ένα μέρος δίπλα στη θάλασσα. Εκεί υπάρχει μια ειδυλλιακή θέα προς τον ωκεανό. Ενώ κάθονται στο ζεστό σαλόνι της καφετέριας, ο Ντρις σηκώνεται και φεύγει αινιγματικά από το τραπέζι. Ο Φελίπ υποψιασμένος και αγχωμένος από την ριψοκίνδυνη συμπεριφορά του Ντρις, φαίνεται να χάνει τον έλεγχο και να αναστατώνεται όταν υποψιάζεται την τον περιμένει. Εκείνη τη στιγμή εμφανίζεται δίπλα του η Ελεονώρ. Τον χαιρετάει και αυτός χαμογελάει. Αυτή είναι η πρώτη συνάντηση των δύο την οποία και προγραμμάτισε ο φίλος του Ντρις, παρακάμπτοντας τις άμυνες του Φελίπ, με στόχο να του αλλάξει για πάντα τη ζωή. Ο Φελίπ, ανακουφίζεται αμέσως στη θέα της ύπαρξης της Ελεονώρ και φανερά συγκινημένος κοιτάει με ευγνωμοσύνη τον Ντρις.
Επίλογος
Ο Φελίπ, μέσα από τη στενή επαφή που είχε με τον Ντρις, βοηθήθηκε να αντιληφθεί πράγματα τα οποία πριν δεν μπορούσε να δει. Σε μερικά σημεία, στις συζητήσεις που έχουν οι πρωταγωνιστές, φαίνονται οι στιγμές απόγνωσης που έφτανε ο ίδιος («ούτε να αυτοκτονήσω δε μπορώ»), αλλά η καθημερινή επαφή με τον Ντρις βελτίωσε την ψυχολογική του διάθεση.
Ο Ντρις αν και διασκεδάζει συνεχώς με τα νέα και «αλλόκοτα» πράγματα που μαθαίνει από τον Φελίπ, εύκολα επεξεργάζεται τις πληροφορίες αυτές ως νέα γνώση και σύντομα προσαρμόζεται στο τρόπο ζωής και σκέψης του Φελίπ.
Η καθημερινή τους τριβή είναι απαλλαγμένη από παιχνίδια εξουσίας μεταξύ μεταναστών και αποικιοκρατών. Είναι απαλλαγμένη από αίσθημα υπεροψίας μεταξύ δυσλειτουργικού και λειτουργικού ατόμου. Είναι μια σχέση η οποία ξεκινάει αρχικά από τις διαφορετικές ανάγκες του καθενός και εξελίσσεται μέσα από την βαθύτερη κατανόηση του άλλου, καταλήγοντας στην πραγματική φιλία και τον ανθρωπισμό.
Για να μπορέσει να επιτευχθεί αυτή η κατανόηση, δύο εκ διαμέτρου αντίθετων ανθρώπων με διαφορετικές δυσκολίες και ανάγκες, είναι απαραίτητη η ενσυναίσθηση και η ευαισθησία. Οι πρωταγωνιστές μας πράττουν με γνώμονα την βελτίωση και την βοήθεια του άλλου. Μπορεί η προσέγγισή τους για διάφορα θέματα να διαφέρει, αυτή η διαφορετικότητα όμως τους βοηθάει να εξελιχτούν προσωπικά και να αποκτήσουν νέες δεξιότητες.
Το συγκινητικό τέλος της ταινίας μας βοηθάει να ξεχάσουμε όλες τις διαφορές (φυλετικές, πολιτισμικές, οικονομικές, σωματικές, κοινωνικές κλπ) που έχουν ο Φελίπ και ο Ντρις μεταξύ τους και να εστιάσουμε στη σημασία που έχει ο σεβασμός και η αποδοχή του άλλου χωρίς πολιτισμικές παρωπίδες.
Olivier Nakache Éric Toledano Σενάριο: Éric Toledano, Philippe Pozzo di Borgo, Olivier Nakache Πρωταγωνιστούν: François Cluzet, Omar Sy Για όλους τους συντελεστές της ταινίας πατήστε στον σύνδεσμο εδώ.